Dziś, już po raz czwarty obchodzimy święto „symbolicznego” Chrztu Polski. Zostało ono ustanowione przez Sejm RP w celu upamiętnienia datowanego na 14 kwietnia 966 r., chrztu księcia Mieszka I – pierwszego historycznego władcy państwa nazywanego od ok. 1000 r. Polonią.
Zacznijmy od początku
Chrzest księcia i początek, trudniej i długotrwałej, chrystianizacji mieszkańców ziem będących w jego władaniu to bardzo ważny akt w dziejach naszego państwa i narodu. Stanowi on nowy etap, który wprowadził Polonię w nową przestrzeń kulturową Europy. Rozpoczął budowę nowych podstaw kulturowych i tożsamości naszego państwa. I o ile historia Polski ma niepodważalnie korzenie w decyzji Mieszka I, to nie da się ukryć, że zdecydował się na chrzest raczej ze względów politycznych, aniżeli duchowych.
A na ilustracji „Wprowadzenie do Polski wiary chrześcijańskiej”, litografia Adriana Głębockiego na podstawie rysunku Rafała Hadziewicza, 1853-1868 r. (źródło: hrabiatytus.pl)
Nasi praojcowie w czasach przedchrześcijańskich nie czuli się jedną społecznością. Dzielili się na szczepy, na rody, prowadzące między sobą walki. Organizacja państwa i jakim myślał Mieszko I wymagało zatem kroków zdecydowanych i dalekosiężnych. Bez nich Polska jaką znamy dziś prawdopodobnie by nie istniała.
Polityczne skutki Chrztu Polski
Państwa zachodniej Europy pod pretekstem „nawracania” pragnęły poszerzać zdobycze terytorialne. Ziemie należące do pogańskich Słowian nadawały się do tego idealnie. Mieszko I widząc realne zagrożenie ze strony Cesarza Ottona I i czeskiego księcia Bolesława I Okrutnego, postanowił temu zaradzić. Zdecydował się na przyjęcie chrztu z rąk biskupów czeskich a nie niemieckich. Dlaczego? Odpowiedź wydaje się prosta - książe Polan nie chciał zbytnio uzależniać się od Cesarza, któremu i tak już płacił trybut. Jednocześnie aby zawrzeć trwały sojusz z czeskim księciem, Mieszko I zdecydował się poślubić czeską księżniczkę Dobrawę.
Efektem powyższych decyzji było umocnienie władzy przez Mieszka I. Sojusz z księstwem czeskim, i rozpad sojuszu czesko-wieleckiego, pozwoliło mu na pokonanie Wichmana i zakończenie wojny z Wieletami. Ponad to Mieszko I dołączył do grona książąt chrześcijańskich znajdujących się w orbicie Cesarza Ottona I. Pozwoliło mu to na zwrócenie się z Panami saksońskimi przeciwko plemionom połabskim. Przede wszystkim jednak na niezależną władzę nad państwem Polan i zatrzymanie niemieckiej ekspansji na tereny słowiańskie. Dzięki kościołowi władza Mieszka I została utrwalona wewnętrznie. Kościół bowiem głosił, że władza królewska pochodzi od Boga i każde wystąpienie przeciwko władzy uznawano za grzech.
Gospodarcze skutki Chrztu Polski
Chrzest zapewnił państwu Mieszka I napływ nowych duchownych, którzy byli jedyną obok dworzan grupą osób wykształconych. Duchowni jako jedyni potrafili pisać i czytać, a także znali łacinę, co było wykorzystywane w kontaktach międzynarodowych. Zapotrzebowanie na nowe kościoły i klasztory rozwinęło budownictwo i sztukę sakralną. Dzięki znajomości uprawy roli, wykorzystania nowych narzędzi i zastosowania dwupolówki, rozwinęła się gospodarka rolna, która przez kolejne wieki będzie główną gałęzią gospodarczą Państwa Polskiego.
Chrzest zapewnił Mieszkowi I nie tylko bezpieczeństwo przed ewentualną próbą nawracania, ale również umocnił jego władzę i pozwolił na rozwój intelektualny i gospodarczy plemion znad Wisły.
Dzwon przypomniał o rocznicy
Ostrów Lednicki należy do najważniejszych miejsc związanych z chrztem księcia Mieszka I. Na wyspie na jeziorze Lednica do dziś podziwiać można relikty budowli pałacowo-sakralnej. Na terenie pałacowej kaplicy znajdują się pozostałości dwóch gipsowych basenów chrzcielnych z X w.
Palatium książęce na Ostrowie Lednickim (fot. Zbigniew Szmidt)
Należy rówież podkreślić, ze to właśnie na Ostrowie Lednickim odkryto najstarsze na ziemiach polskich przedmioty związane z kultem chrześcijańskim – staurotekę, czyli relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego, grzebień o przeznaczeniu liturgicznym wykonany w kości słoniowej, trójramienny trybularz z żelaza z otworami do zawieszenia kadzielnicy, czy chociażby kościane płytki ze skrzynki na relikwie.
O dzisiejszym święcie przypomniał dzwon Mieszko i Dobrawa – symbol dynastii piastowskiej, który w samo południe rozbrzmiewał na Ostrowie Lednickim, nazywanym Chrzcielnicą Polski.
źródło: lednicamuzeum.pl, radiopoznan.fm, polskatradycja.pl