Piastowie - Szlak piastowski

Lata panowania

Lata panowania

Ilustracja Mieszka I. Dojrzały mężczyzna o długich kręconych włosach. Lewą ręką trzyma się za brodę. Twarz wyraża zamyślenie.

Mieszko I

Lata życia

922-945 – 992

Okres panowania

960 – 992

Ojciec

Siemomysł

Matka

NN

Ilość żon

2 żony

Ilość dzieci

5 dzieci

Pierwszy władca z rodu Piastów, który pojawił się na kartach kronik. Jego dokonaniami można by obdzielić kilku władców, a i tak każdego z nich uznalibyśmy za wybitnego. Sprawny wódz, poszerzył granice odziedziczonego po przodkach terytorium mniej więcej do granic obecnej Polski. Rozbudował sieć potężnych grodów, stanowiących centra militarne i administracyjne rodzącego się państwa. Zapoczątkował proces chrystianizacji kraju. Dzięki przyjęciu chrztu z niegodnego szacunku barbarzyńcy stał się równy innym władcom chrześcijańskiej Europy, czego potwierdzeniem były małżeństwa z czeską księżniczką D...

Bolesław I Chrobry

Lata życia

967 – 1025

Okres panowania

992 – 1025

Ojciec

Mieszko I

Matka

Dobrawa

Ilość żon

4 żony

Ilość dzieci

7 dzieci

Był utalentowanym wodzem i politykiem, który potrafił wykorzystać w realizacji swoich planów sprzyjające okoliczności. Odniósł dzięki temu wiele sukcesów, zdobył ogromne bogactwa i zyskał wielką sławę. Zwolennicy określali go jako „Wielkiego” lub „Sławnego”, a wrogowie bali się go, nazywając „lwem ryczącym”, co było ówczesnym określeniem diabła. Był surowym władcą, ostro karzącym poddanych za przewinienia. Nie został wyznaczony przez ojca na jedynego spadkobiercę, więc samodzielną władzę w państwie musiał zdobyć siłą, wypędzając z kraju swoich braci i zajmując odziedziczone przez nich ziemie....

Mieszko II Lambert

Lata życia

990 – 1034

Okres panowania

1025 – 1034

Ojciec

Bolesław I Chrobry

Matka

Emnilda

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

3 dzieci

Młodszy syn Bolesława Chrobrego dał się poznać jako dzielny rycerz i hojny fundator kościołów. Był też człowiekiem wykształconym, znał łacinę i grekę. Ożenił się z siostrzenicą cesarza Ottona III, Rychezą, która urodziła mu syna Kazimierza – zwanego później Odnowicielem. Za życia ojca władał dzielnicą krakowską, dowodził też wyprawami wojennymi Bolesława. Zapewne był ukochanym synem króla, gdyż ten wybrał go na następcę tronu, co krzywdziło jednak starszego brata Bezpryma , który nie otrzymał we władanie żadnych ziem. Po śmierci Bolesława, Mieszko koronował się na króla, czemu sprzeciwił się c...

Bezprym

Lata życia

986 (87) – 1032

Okres panowania

1031 – 1032

Ojciec

Bolesław I Chrobry

Matka

NN

Ilość żon

0 żon

Ilość dzieci

0 dzieci

Pierworodny syn Bolesława Chrobrego jest jednym z najbardziej tajemniczych władców Polski. Milczą o nim średniowieczne polskie kroniki. Nie doczekał się wzmianki ani u Galla, ani u Kadłubka czy Długosza. Być może dlatego, że za jego rządów państwo Piastów znalazło się na krawędzi zagłady. Zrodzony z nieudanego związku Chrobrego z węgierską księżniczką, Bezprym nie został przez ojca wyznaczony na następcę tronu. Warto wspomnieć, że według jednej z teorii to Bezprym, a nie Mieszko, był bohaterem opowieści o synu Chrobrego schwytanym i pozbawionym przez Czechów męskości, co mogłoby tłumaczyć decy...

Kazimierz I Odnowiciel

Lata życia

1016 - 1058

Okres panowania

1034 - 1058 (z przerwami)

Ojciec

Mieszko II Lambert

Matka

Rycheza

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

5 dzieci

Jedyny syn Mieszka II i księżniczki Rychezy – siostrzenicy cesarza Ottona III – jest jednym z najbardziej cenionych władców w historii Polski. Spadło na niego arcytrudne zadanie podźwignięcia państwa Piastów z upadku i wywiązał się z niego doskonale. Gdy obejmował władzę po śmierci ojca, kraj znajdował się w kryzysie spowodowanym najazdami sąsiadów, buntami poddanych i okrutnymi rządami Bezpryma . Młody książę próbował odbudować autorytet władzy i przywrócić dawny porządek, spotkało się to jednak ze sprzeciwem możnych i doprowadziło wkrótce do wygnania Kazimierza na Węgry. Na domiar złego w 10...

Bolesław II Śmiały

Lata życia

1042 - 1081

Okres panowania

1058 - 1079

Ojciec

Kazimierz I Odnowiciel

Matka

Dobroniega

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

1 dziecko

Pierworodny syn Kazimierza Odnowiciela obdarzony był po równi zaletami i wadami charakteru. Był śmiały, waleczny i hojny, ale też niesprawiedliwy, porywczy i próżny. Władzę po ojcu objął już w wieku 16 lat, z zapałem kontynuując dzieło odbudowy potęgi państwa polskiego. Odnowił polską organizację kościelną, przywracając do życia arcybiskupstwo w Gnieźnie i odbudowując gnieźnieńską katedrę. Fundował też klasztory i niezwykle kosztowne księgi liturgiczne, zwane złotymi kodeksami, czym zasłużył na swój drugi przydomek – Szczodry. Prowadził bardzo aktywną politykę zagraniczną, często mieszając się...

Władysław I Herman

Lata życia

1042 (44) - 1102

Okres panowania

1079 - 1102

Ojciec

Kazimierz I Odnowiciel

Matka

Dobroniega

Ilość żon

3 żony

Ilość dzieci

5 dzieci

Przypuszcza się, że władający Mazowszem Władysław mógł wspierać spisek możnowładców, który doprowadził do wygnania z kraju jego starszego brata, Bolesława Śmiałego . Obejmując po nim rządy stanął przed poważnymi problemami jak konflikty z potężnymi sąsiadami czy pusty skarbiec. Przez wielu uważany za nieudolnego władcę o słabym charakterze, wykazał się w istocie zręcznością polityczną zapewniając bezpieczeństwo zewnętrzne kraju poprzez zawarcie małżeństw – najpierw z księżniczką czeską, potem z siostrą cesarza niemieckiego. Odmiennie niż brat przyjął postawę ugodową wobec cesarstwa i nie zabie...

Zbigniew

Lata życia

1070 - 1111 (12)

Okres panowania

1102 - 1108

Ojciec

Władysław I Herman

Matka

NN

Ilość żon

nieżonaty

Ilość dzieci

brak potomków

Książę Zbigniew jawi się nam jako postać tragiczna. Dobrze wykształcony, „dość pokorny i prostoduszny” – jak pisał Gall Anonim, został boleśnie doświadczony przez los. Gdy miał 9 lat, jego matka, pochodząca z rodu rycerskiego, została oddalona z dworu, by ojciec mógł poślubić czeską księżniczkę. Wielu uważało Zbigniewa za dziecko z nieprawego łoża, bez prawa do tronu. Jednak jako pierworodny syn Władysława Hermana mógł stanowić zagrożenie w sprawach sukcesji. Podzielił więc los matki – po narodzinach brata Bolesława młodzieńca wysłano do szkoły w Krakowie, a niedługo potem do klasztoru w Sakso...

Bolesław III Krzywousty

Lata życia

1085 - 1138

Okres panowania

1102 - 1138

Ojciec

Władysław I Herman

Matka

Judyta

Ilość żon

2 żony

Ilość dzieci

13 dzieci

Uważany za jednego z najwybitniejszych Piastów, był władcą ambitnym, mężnym i wytrwałym w dążeniu do celu. Bywał okrutny, ale gdy wymagała tego sytuacja potrafił być również zręcznym dyplomatą. Od najmłodszych lat uczył się sztuki wojennej. Jako małoletni uczestniczył w polowaniach i wyprawach wojennych, podczas których wykazywał się nie lada odwagą. W wieku 8 lat otrzymał we władanie ziemię kłodzką. Wraz z przyrodnim bratem Zbigniewem i możnymi spiskował i niejednokrotnie występował zbrojnie przeciwko ojcu, Władysławowi Hermanowi . Po śmierci ojca zarządzał Małopolską i Śląskiem, a pokonawszy...

Władysław II Wygnaniec

Lata życia

1105 - 1159

Okres panowania

1138 - 1146

Ojciec

Bolesław III Krzywousty

Matka

Zbysława

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

4 dzieci

Pierworodny syn Bolesława Krzywoustego i jego pierwszej żony, Zbysławy. Książęca para zapewne pokładała w nim nadzieje i zaszczepiała ambicje, by w przyszłości był godnym następcą ojca. Niestety, nie miał sprostać tym oczekiwaniom. Miał 8 bądź 9 lat kiedy zmarła jego matka, a niedługo potem ojciec ponownie się ożenił. Narodziny każdego kolejnego przyrodniego brata komplikowały Władysławowi kwestię dziedziczenia władzy. Po śmierci ojca, w myśl statusu sukcesyjnego, jako najstarszy syn, objął władzę senioralną i pierwsze lata jego rządów przebiegły spokojnie. Z czasem jednak ambicja i chęć nawią...

Bolesław IV Kędzierzawy

Lata życia

1122 - 1173

Okres panowania

1138 - 1173

Ojciec

Bolesław III Krzywousty

Matka

Salomea z Bergu

Ilość żon

2 żony

Ilość dzieci

3 dzieci

Syn Bolesława Krzywoustego i Salomei, objął zwierzchnictwo nad Mazowszem, a po wygnaniu Władysława został princepsem. Nie poszedł w ślady brata. Rządy swe opierał na współpracy z juniorami, dając im dużo samodzielności we własnych dzielnicach. Prowadził też początkowo roztropną politykę zagraniczną. Udało mu się powstrzymać interwencję niemiecką i nie dopuścić do powrotu na tron Wygnańca. Pamiętane jest mu wprawdzie ukorzenie się przy tym przed cesarzem niemieckim podczas rozmów pokojowych w Krzyszkowie, lecz zawarta ugoda okazała się korzystna dla Bolesława. Dopiero po śmierci Wygnańca musiał...

Mieszko III Stary

Lata życia

1121 - 1202

Okres panowania

1138 - 1202

Ojciec

Bolesław III Krzywousty

Matka

Salomea

Ilość żon

2 żony

Ilość dzieci

10 dzieci

Żył blisko 80 lat, niezwykle długo, jak na ówczesne czasy. Przeżył go tylko jeden syn – Władysław Laskonogi . Przez długie lata rządził Wielkopolską i ściśle współpracował z seniorem, Bolesławem Kędzierzawym . Obejmując po nim rządy miał zarówno doświadczenie polityczne, jak i wojskowe. Był władcą ambitnym, energicznym, surowym, o bystrym umyśle. Znany był z zamiłowania do pieniędzy – nawet kilka razy w roku przeprowadzał przymusową wymianę monet na nowe, o mniejszej zawartości srebra, więc i mniejszej rzeczywistej wartości. Nie wiadomo co bardziej zraziło do niego możnowładców małopolskich: z...

Kazimierz II Sprawiedliwy

Lata życia

1138 - 1194

Okres panowania

1166 - 1194

Ojciec

Bolesław III Krzywousty

Matka

Salomea

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

4 dzieci

Najmłodszy syn Bolesława Krzywoustego otrzymał własną dzielnicę dopiero w wieku dwudziestu ośmiu lat. Sprawował w niej spokojne rządy, a podczas biesiad, przy trunkach, pozyskiwał przychylność świeckich i duchownych dostojników. Dzięki temu, gdy w Krakowie wybuchł konflikt możnych z Mieszkiem III , Kazimierzowi udało się przejąć tron po niepopularnym starszym bracie. Oznaczało to jednak złamanie zasady senioratu. Książę chcąc uzyskać potwierdzenie swojej władzy zwierzchniej przez papieża oraz pragnąc zapewnić synom dziedziczenie tronu, zrzekł się pewnych uprawnień na rzecz duchownych, co zapoc...

Leszek Biały

Lata życia

1186 (87) - 1227

Okres panowania

1194 - 1227

Ojciec

Kazimierz II Sprawiedliwy

Matka

Helena

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

2 dzieci

Po śmierci Kazimierza Sprawiedliwego , jego niepełnoletni wówczas syn Leszek, mając poparcie możnowładców małopolskich, zasiadł na tronie krakowskim i panował z krótkimi przerwami aż do tragicznej śmierci. Rządy sprawował inaczej niż jego poprzednicy, starając się współpracować z pozostałymi książętami piastowskimi, którzy w większości uznawali jego władzę zwierzchnią. Tytułował się nawet „dux Poloniae”. W polityce zagranicznej kontynuował dzieło ojca na wschodzie, zajmowała go również sprawa chrystianizacji Prus. Podobno zobowiązał się wobec papieża do odbycia krucjaty do Ziemi Świętej, ale p...

Władysław III Laskonogi

Lata życia

1161(68) - 1231

Okres panowania

1194 - 1231

Ojciec

Mieszko III Stary

Matka

Eudoksja

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

brak potomków

Najmłodszy syn Mieszka Starego , po ojcu objął Wielkopolskę, o którą jednak przyszło mu walczyć w późniejszych latach z bratankiem Władysławem Odonicem. Jeszcze za życia ojca angażował się w zdobycie dla niego tronu, a po śmierci Mieszka, przy poparciu Krakowian, objął tron princepsa. Chcąc wzmocnić swą pozycję rządził twardą ręką i był przeciwnikiem nadawania przywilejów Kościołowi. Wzbudził tym niechęć w środowisku krakowskim i szybko został odsunięty od władzy. Nie zarzucił jednak starań o jej odzyskanie. Z Leszkiem Białym zawarł układ o przeżycie zgodnie z którym ten, który przeżyje drugie...

Mieszko IV Plątonogi

Lata życia

1131 (46) - 1211

Okres panowania

1163 - 1211

Ojciec

Władysław II Wygnaniec

Matka

Agnieszka

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

5 dzieci

Młodszy syn Władysława Wygnańca . Jego przydomek związany jest prawdopodobnie z chorobą nóg, być może odziedziczoną po pradziadku Władysławie Hermanie . W młodości przebywał wraz z rodziną na wygnaniu w Niemczech, gdzie kształcił się w szkole klasztornej. Po śmierci ojca, w wyniku interwencji cesarza, powrócił wraz ze starszym bratem Bolesławem Wysokim na Śląsk – dzielnicę ich ojca – nad którą, w ciągu kilku lat uzyskali całkowitą kontrolę. Śląsk stał się księstwem udzielnym, niezależnym od władzy princepsa Bolesława Kędzierzawego . Po kilku latach, niezadowolony ze współrządów Mieszko wszedł...

Henryk I Brodaty

Lata życia

1165 (70) - 1238

Okres panowania

1201 - 1238

Ojciec

Bolesław Wysoki

Matka

Krystyna

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

6 dzieci

Najmłodszy syn Bolesława Wysokiego , wnuk Władysława Wygnańca , uważany jest za jednego z najwybitniejszych książąt okresu rozbicia dzielnicowego. Nie stronił od niewyszukanych rozrywek, ale też cechował się skromnością, pozostając pod dużym wpływem żony Jadwigi, przyszłej świętej. Po 20 latach małżeństwa para złożyła śluby czystości i od tej pory Henryk przestał strzyc brodę (stąd przydomek), nosił proste odzienie, a Jadwiga poświęciła się służbie dla ubogich. Podobno chodziła boso, z czego mąż nie był zadowolony, poprosił więc spowiednika, by ten nakazał księżnej noszenie butów. Jadwiga nosi...

Konrad Mazowiecki

Lata życia

1187 (88) - 1247

Okres panowania

1194 - 1243

Ojciec

Kazimierz II Sprawiedliwy

Matka

Helena

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

8 dzieci

Młodszy syn Kazimierza Sprawiedliwego , objął we władanie Mazowsze. Współpracował z bratem, Leszkiem Białym , wspierając go politycznie i wojskowo. Razem próbowali zaradzić uciążliwym najazdom Prusów na dzielnicę Konrada: począwszy od prób chrystianizacji, tworzenia stróż rycerskich, po organizowanie krucjat. Prawdopodobnie Henryk Brodaty zwrócił uwagę Konrada na możliwość wykorzystania do tego zadania zakonu krzyżackiego. Pierwsze lata obecności sprowadzonych przez Konrada zakonników były korzystne – Krzyżacy współdziałali z książętami, odnosili sukcesy w walce z Prusami. Z czasem jednak, uzy...

Henryk II Pobożny

Lata życia

1196 (1207) - 1241

Okres panowania

1234 - 1241

Ojciec

Henryk I Brodaty

Matka

św. Jadwiga Śląska

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

10 dzieci

Syn Henryka Brodatego i św. Jadwigi. Ożenił się z księżniczką Anną – potomkinią królów Czech i Węgier, co miało zapewnić mu cennych sojuszników. Matka namawiała małżonków do złożenia ślubów czystości. Ci nie posłuchali, mieli co najmniej dziesięcioro dzieci. Książę sprowadził do Polski franciszkanów z Pragi. Przez wiele lat sprawował władzę razem z ojcem, który powierzył mu rządy w Wielkopolsce. Po śmierci ojca Henryk musiał się uporać z narastającymi przez lata problemami, jak spór z Kościołem i pretensje innych Piastów do znajdujących się w jego władaniu ziem. Sprawnie rozwiązując kolejne ko...

Bolesław V Wstydliwy

Lata życia

1226 - 1279

Okres panowania

1243 - 1279

Ojciec

Leszek Biały

Matka

Grzymisława

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

brak potomków

W chwili tragicznej śmierci ojca, Leszka Białego , miał półtora roku. Był dziedzicem tronu krakowskiego, książęta piastowscy ubiegali się więc o opiekę nad nim, a Konrad posunął się nawet do uwięzienia bratanka i jego matki. Pojmanym udało się zbiec z pomocą Henryka Brodatego . Bolesław wspominany jest jako łagodny, skromny i roztropny. Pozostawał pod dużym wpływem kobiet – najpierw matki Grzymisławy, potem żony Kingi, córki króla węgierskiego, późniejszej świętej. Przydomek „Wstydliwy” związany jest z dużą pobożnością księcia. Małżonkowie złożyli śluby czystości, a Kinga dodatkowo przysięgę b...

Leszek II Czarny

Lata życia

1240 (42) - 1288

Okres panowania

1261 - 1288

Ojciec

Kazimierz I Kondrawic

Matka

Konstancja wrocławska

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

brak potomków

Wnuk Konrada Mazowieckiego , wymógł na ojcu Kazimierzu wydzielenie dzielnicy – otrzymał biedną i słabo zaludnioną ziemię sieradzką, którą w szybkim czasie skolonizował, lokował miasta i zadbał o rozwój handlu i rzemiosła . Podjął bliską współpracę z sąsiadem Bolesławem Wstydliwym, by po latach objąć po nim rządy w Krakowie. W ciągu dziewięciu lat panowania musiał zmierzyć się z najazdami Tatarów, Jaćwingów, Litwinów i Rusinów, z każdej walki wychodząc zwycięsko i udowadniając, że ma talenty wybitnego dowódcy. Hańbą okryła go żona, ogłosiwszy publicznie po sześciu latach małżeństwa, że jest imp...

Henryk IV Probus

Lata życia

1257 (58) - 1290

Okres panowania

1266 - 1290

Ojciec

Henryk III Biały

Matka

Judyta mazowiecka

Ilość żon

2 żony

Ilość dzieci

brak potomków

Wnuk Henryka Pobożnego i księżniczki Anny, córki króla czeskiego Przemysła Otokara I, wychowywał się na dworach niemieckim i czeskim, gdzie otrzymał staranne wykształcenie. Układał nawet miłosne poematy. Przypisywane mu utwory możemy znaleźć we wspaniałym Kodeksie Manesse – księdze poświęconej XIII-wiecznym poetom-rycerzom. Po powrocie do księstwa wrocławskiego prowadził wytworne życie dworskie naśladując królewski dwór w Pradze. Wspierał jednocześnie rozwój swojej dzielnicy lokując miasta i nadając im przywileje, m.in. pierwsze w tej części Europy prawo składu; przeprowadził również reformę s...

Przemysł II

Lata życia

1257 - 1296

Okres panowania

1273 - 1296

Ojciec

Przemysł I

Matka

Elżbieta wrocławska

Ilość żon

3 żony

Ilość dzieci

1 dziecko

Urodził się w Poznaniu jako jedyny syn zmarłego kilka miesięcy wcześniej księcia Przemysła I . Od lat chłopięcych wychowywał się na dworze wuja, księcia Bolesława Pobożnego . Był ambitny, odważny, ale też gwałtowny w działaniu. Nie mogąc doczekać się przekazania mu przez wuja rządów w Poznaniu, wystąpił przeciw niemu, co zakończyło się uwięzieniem młodego księcia w gnieźnieńskim zamku. Nie powstrzymało to Przemysła. Uciekł i objął upragnioną dzielnicę poznańską. Wkrótce pogodził się jednak z Bolesławem, a po jego śmierci został księciem całej Wielkopolski. Dzięki sojuszom uzyskał także władzę...

Władysław Łokietek

Lata życia

1260 - 1333

Okres panowania

1267 - 1333

Ojciec

Kazimierz I Kondrawic

Matka

Eufrozyna opolska

Ilość żon

1 żona

Ilość dzieci

6 dzieci

Młody Władysław pozostawał pod silnym wpływem starszego brata, Leszka Czarnego . Po dziadku, Konradzie Mazowieckim , odziedziczył zadziorność i nieustępliwość. Był człowiekiem niezwykle zdeterminowanym w dążeniu do celu, zawsze podnosił się po porażkach, a miał ich w życiu nie mało. Przydomek odnosił się prawdopodobnie do wzrostu Władysława – liczył sobie ok. 2,5 łokcia, czyli nie więcej niż 150 cm. Początkowo był mało znaczącym księciem niewielkiej dzielnicy brzesko-kujawskiej i nic nie wskazywało, że tak wiele osiągnie. Mały książę, który dokonał wielkiej sprawy – po ponad stuletnim rozbiciu...

Kazimierz III Wielki

Lata życia

1310 - 1370

Okres panowania

1333 - 1370

Ojciec

Władysław Łokietek

Matka

Jadwiga (kaliska) Bolesławówna

Ilość żon

4 żony

Ilość dzieci

5 dzieci

Ostatni król z rodu Piastów , syn Władysława Łokietka , z powodzeniem kontynuował dzieło ojca. W ciągu 37-letniego panowania znacznie powiększył terytorium kraju i dbał o jego rozwój gospodarczy. Wybudował kilkadziesiąt zamków, otoczył miasta murami, czym wzmocnił obronność kraju, unowocześnił siły zbrojne – za jego czasów wprowadzono do uzbrojenia armaty. Przeprowadził również reformę prawa i administracji oraz ujednolicił system monetarny. Był wielkim mecenasem sztuki, przebudował Wawel, fundował kościoły. Krokiem milowym dla polskiej nauki była fundacja słynnej Akademii Krakowskiej – drugie...