Dawniej ludzie wyjaśniali sobie świat za pomocą opowieści. Zanim spisano historię, także ona była przekazywana z ust do ust, a potem zapisywana przez kronikarzy. Władcy i ważne wydarzenia byli bardziej bohaterami ludzkiej wyobraźni, niż przedmiotem wykładu. To pozwalało ludziom zrozumieć ich cele uznać ich za bliskich sobie i odczuć, że oni także należą do tego samego „świata”. Wiele z takich opowieści, w tym niejedna znana większości Polaków, ma swoje historyczne źródło w historii Piastów. Szlak Piastowski pozwala ożyć opowieściom, daje przemówić ich bohaterom, a swoich gości zaprasza do miejsc, o których one opowiadają.
Rozpocznijmy naszą wyprawę w Kruszwicy – na MYSIEJ WIEŻY. To tutaj Popiela zjadły myszy. Ale to tak naprawdę opowieść nie tylko o tym wydarzeniu. Ta dawna wieża zamkowa pochodzi z okresu panowania Kazimierza Wielkiego. To w tym miejscu dynastia Piastów przejęła władzę.
Poglądowa mapa trasy. Użyj legendy (lewy górny narożnik mapy) aby zobaczyć wszystkie obiekty Szlaku Piastowskiego.
A jakie legendy związane są na Szlaku Piastowskim ze świętym Wojciechem? Wyruszmy do Strzelna, do BAZYLIKI ŚW. TRÓJCY. Tutaj o obecności Świętego świadczy kamień. To z nim wiąże się legenda o przejeździe Świętego w drodze na misje u Prusów. Gdy wóz najechał na wielki kamień, ten stał się miękki i pojazd po nim przejechał, pozostawiając bruzdę po kole i wgłębienia po kopytach. Ten namacalny ślad od zawsze rozbudzał ludzką wyobraźnię. Skoro św. Wojciech miał taką moc, to zapewne byłby w stanie pomóc w innych życiowych sytuacjach, nawet w znalezieniu małżonka. Doświadczenie wzajemnych powiązań podań religijnych i przekazu lokalnej historii oraz jej świadomości wśród mieszkańców zaowocowało w przypadku tego świętego jeszcze jedną legendą. W Trzemesznie, według lokalnych podań, w BAZYLICE WNIEBOWZIĘCIA NMP, miał miejsce pierwszy pochówek św. Wojciecha. Klasztor powstał w XII wieku, jednak stara legenda o złożeniu tu relikwii Św. Wojciecha w roku 999 przed jego pochówkiem w Gnieźnie uczyniła z Trzemeszna miejsce jego kultu.
Legendarna stolica Polski, Gniezno również ma swoje opowieści z pogranicza faktów i mitów. Część z nich prezentuje MUZEUM POCZĄTKÓW PAŃSTWA POLSKIEGO, część upamiętniających dawne wydarzenia znajduje się w przestrzeni miejskiej, na TRAKCIE KRÓLEWSKIM. Stała wystawa „Piastów malowane dzieje” obejmuje między innymi obrazy ilustrujące wątki kilku najważniejszych legend, w tym o Wandzie, dwóch wątków o Piaście i podania o małym Mieszku I. Muzeum prowadzi także lekcje tematyczne dotyczące treści obrazów oraz warsztat opowiadania legend na podstawie ich animacji. Z kolei legendarni Lech i Piast, stoją w Gnieźnie w „swoich” miejscach – nad jeziorem przy Wzgórzu Lecha oraz z miejskim parku.
Wiedza o mitach i wierzeniach pogańskich Słowian w niewielu miejscach jest tak na wyciągnięcie ręki, tak jak w MUZEUM PIERWSZYCH PIASTÓW NA LEDNICY, w sąsiedztwie wyspy Ostrów Lednicki. Naprzeciw wyspy stoi replika pogańskiej świątyni z posągiem Światowida oraz seria plansz o dawnych wierzeniach Słowian i związanych z nimi odkryć w okolicy, tworzących wystawę „Gdy bogów było wielu”. Z jeziorem wiąże się lokalna legenda o tronie, który Otto III miał tu podarować Chrobremu, zatopionym w jeziorze, by nie wpadł w ręce Czechów. Lednicka legenda o tronie to opowieść o jego utracie i nadziei na jego odzyskanie.
Przekaz o zwycięstwie – pobiedzie – Kazimierza Odnowiciela, któremu pomogły siły niebiańskie, nad poganinem Miecławem, wiedzie nas oczywiście do Pobiedzisk. Tutaj, w SKANSENIE MINIATUR SZLAKU PIASTOWSKIEGO nie tylko poznamy historię odnowienia państwa, ale także wcześniejsze wierzenia związane z mitologią Słowian, jej postaciami i atrybutami bóstw. Skansen mieści galerię bogów słowiańskich. Lecz oprócz bóstw, w świecie dawnych wierzeń, jest także miejsce dla potworów i demonów. O tym, jak wyglądały i jakie posiadały moce, można dowiedzieć się na „piastowskim obozie” w sąsiadującym ze skansenem GRODZIE POBIEDZISKA.
Piastowski Poznań również skrywa mityczne i legendarne przekazy, w nim poznamy powiązania wątków religijnych, politycznych i legendarnych w najstarszych pisanych przekazach polskich dziejów. Na OSTROWIE TUMSKIM, w miejscu gdzie stała pierwsza katolicka świątynia na ziemiach polskich, przemówi legenda o śnie Kazimierza Odnowiciela i wróżbie zwycięstwa nad poganami. Legendarny Miecz świętego Piotra, który biskup Jordan miał przywieźć ze sobą do Polan, spoczywa w MUZEUM ARCHIDIECEZJALNYM, a na WZGÓRZU PRZEMYSŁA czekają dwa przekazy - legenda o budowie katedry i tragicznej śmierci Ludgardy.
Na zakończenie podróży wśród dawnych, legendarnych przekazów, czeka Kalisz. Jedna z zachowanych baszt w murach miejskich pochodzi z czasów piastowskich i długo służyła jako więzienie dla kobiet. Wystawa „Centrum Kaliskich Legend i Baśni” prezentuje tu legendę o Dorotce – opowieść o miłości córki starosty z młodym szewczykiem i nieszczęśliwej śmierci obojga.
Na tym kończy się wędrówka śladami mitów i legend po Szlaku Piastowskim. Jak wpleść poznane wątki w realną historię Polski? Odpowiedzi szukajcie na pozostałych trasach najstarszego szlaku kulturowego.