Romańskie kielichy i pierścienie
Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej mieści się tuż obok Katedry, w budynku dawnej kolegiaty zbudowanej z fundacji prymasa Teodora Potockiego. Muzeum powstało w 1991 roku z inicjatywy ówczesnego arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego, prymasa Polski kardynała Józefa Glempa i jest spadkobiercą dawnego skarbca katedralnego. Zbiory muzeum oprócz obiektów pochodzących ze skarbca katedralnego obejmują także inne zabytki sztuki sakralnej z terenu archidiecezji gnieźnieńskiej: paramenty, rzeźby sakralne, portrety trumienne, numizmaty oraz pamiątki po ostatnich prymasach Polski.
Do najcenniejszych zabytków muzeum należą zbiory złotnictwa kościelnego z X-XIX wieku. Kielich św. Wojciecha należy do najwspanialszych przedmiotów sztuki zdobniczej w Polsce. Według tradycji był on używany przez Świętego, a w roku 1008 przekazany został przez Bolesława Chrobrego opactwu w Trzemesznie. Jego czaszę wykonano w X wieku, najpewniej w Bizancjum, z jednego kawałka brunatno-czerwonego agatu, stopa ze złota i nodus pochodzą z około 1180 roku i są grawerowane w stylu romańskim. Do zabytków sztuki romańskiej należą też: "Kielich Dąbrówki" ofiarowany do kościoła trzemeszeńskiego, wykonany ze srebra i pozłacany ze scenami z życia Najświętszej Marii Panny, narodzenia Zbawiciela, wyobrażeniami Ewangelistów, cnót i błogosławieństw oraz tzw. "Kielich królewski" z Trzemeszna ("drugi" kielich Dąbrówki), wykonany około 1180 roku ze srebra i częściowo złocony, z przedstawieniem scen z Ksiąg Samuela i Ksiąg Królewskich. Romańskie korzenie mają również dwa pierścienie znalezione podczas wykopalisk archeologicznych w katedrze. W starszym z nich (z przełomu XI i XII wieku), z jasnoniebieskim szafirem znajdowały się kiedyś relikwie. W drugi, pochodzący z XII wieku, według niepotwierdzonej hipotezy należał do arcybiskupa Jakuba Świnki i był darem księcia Przemysła II. Wystawiona jest też pomniejszona replika srebrnego sarkofagu św. Wojciecha i złocony "Relikwiarz Ramienia" świętego.
Kilkaset dzieł liczy zbiór rzeźby sakralnej o okresu od XIV do XVII wieku, wśród nich rzeźby "Chrystusa Frasobliwego" oraz grupa "Opłakiwanie" z Gościeszyna - rzeźba z około 1430 roku, prawdopodobnie dzieło tzw. "Mistrza z kaplicy rodziny Dumlose" z Wrocławia. Po przeprowadzonych pracach konserwacyjnych "Opłakiwanie" wraz z czterema innymi rzeźbami, których właścicielem jest Archidiecezja Gnieźnieńska, oglądać można w Muzeum Początków Państwa Polskiego na wystawie „Rzeźba gotycka w kulturze średniowiecznej Wielkopolski”.
Bogaty jest zbiór portretów trumiennych, związanych z obrzędowością pogrzebów szlacheckich, charakterystycznych dla zachodniej Wielkopolski. Uwagę przykuwają piękne ornaty, wśród nich zielony ornat "z Kwieciszewa" pochodzący z przełomu XV i XVI wieku oraz "Ornat św. Wojciecha" z XVII wieku, zapewne upamiętniający stracony w 1655 roku prawdziwy ornat tego Świętego. Prawdziwym bogactwem muzeum jest kolekcja kielichów mszalnych, monstrancji, pektorałów biskupich, relikwiarzy, srebrnych "sukienek" obrazów.
W tym samym budynku mieści się też Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie przechowujące i udostępniające archiwalia z terenów archidiecezji gnieźnieńskiej. Wśród zabytków zgromadzonych w archiwum są między innym: Złoty Kodeks Gnieźnieński, Bulla gnieźnieńska Innocentego II, Ewangeliarz kruszwicki czy pergaminowy rękopis Ewangeliarza pochodzącego z Francji. Archiwum nie jest dostępne dla turystów, zbiory udostępniane są wyłącznie w pracowni naukowej lub na wystawach czasowych organizowanych w muzeum.
Stare księgi zobaczyć można także w czasie lekcji muzealnych "Spotkanie ze starą księgą". Dla uczniów organizowane są też inne "lekcje": Wstęp do genealogii, Herby w tradycji polskiej. Geneza i budowa herbu, Archeologia Wzgórza Lecha, Święty Wojciech - początki chrześcijaństwa na ziemiach polskich. Dla dzieci i młodzieży przygotowano też aktywizującą formę zwiedzania - "mapę skarbów" zwiedzanie z mapą polega na odnalezieniu zabytków i wpisaniu odpowiedzi na zadane pytania. Dzieciom w wieku szkolnym można też urządzić przyjęcie urodzinowe - w niezwykłym otoczeniu skarbca i atmosferze zabawy - nawiązujące do ekspozycji "Poszukiwacze zaginionych skarbów".
ZOBACZ KOLEJNE OBIEKTY SZLAKU PIASTOWSKIEGO W GNIEŹNIE:
Galeria zdjęć
Lokalizacja
Zobacz także
Kategoria:
Lokalizacja:
Kolegiaty 2
62-200 Gniezno
Zadzwoń do Nas:
Strona www:
Dostępność obiektu:
PN - SB: 9:00-17:00
ND: 9:00-16:00