Tuż po tym jak zabrzmi ostatni szkolny dzwonek zapraszamy na VII edycję „Weekendu na Szlaku Piastowskim”. Tym razem spotykamy się na terenie Małego Skansenu w Dziekanowicach (Ostrów Lednicki), aby spróbować piastowskiej strawy.
Dlaczego kuchnia piastowska?
Nie znamy przepisów kulinarnych pochodzących bezpośrednio ze średniowiecznej Polski. Istnieją pojedyncze receptury aptekarskie, a także materiały źródłowe dotyczące np. zakupów składników czy półproduktów, jak również wyniki badań archeologicznych. Te ostatnie mówią nam przede wszystkim, o zakresie dostępnych składników, dzięki zachowanym w ziemi odpadkom: nasionom roślin, fragmentom zwierzęcych kości, ale również dawnym naczyniom kuchennym.
Książki kucharskie powstające w średniowiecznej i nowożytnej Europie dedykowane były osobom zamożnym. To środowisko elit społecznych było w stanie zainwestować swój czas w korespondencję i rękopiśmienne przepisywanie receptur, a z czasem (po wynalazku Gutenberga) również w kosztowne i bogato wydawane książki drukowane. Zamożność ówczesnych przepisów widoczna jest między innymi w doborze składników: bogata kuchnia chętnie sięgała po przyprawy korzenne, sprowadzane z dalekich krain. Ich wysoka cena, ale też rosnące zapotrzebowanie, stały się motywem przewodnim do wielkich odkryć geograficznych, gdy poszukiwano nowych dróg dostaw tak łatwo dziś dostępnego pieprzu. Kuchnia pospolita, przeznaczona dla czeladzi i chłopstwa, nie była przedmiotem zainteresowań autorów, ani tym bardziej czytelników średniowiecznych książek kucharskich.
Część potraw mogła jednak być jadana i wśród pospólstwa, choć przyrządzona bardziej oszczędnie: bez kosztownych składników, i ze sporadycznym tylko wykorzystaniem mięsa. Luksusowym składnikiem były miód i cukier (wytwarzany z trzciny cukrowej nad Morzem Śródziemnym), dostępne tylko w najzamożniejszych domach oraz nielicznych jeszcze aptekach, gdzie wytwarzano tak zwane konfekty, owocowo-korzenne słodkości o przeznaczeniu leczniczym. Dużą wartość miała w średniowieczu sól – w czasach, gdy dłuższe przechowywanie żywności było wyzwaniem a lodówkę zastępowała zagłębiona w ziemi piwniczka, pokarm można było ususzyć, ukisić, uwędzić lub właśnie zasolić.
Poza doborem składników, na charakter kuchni średniowiecznej wpływ miało również zaplecze technologiczne. Wyposażenie kuchni opierało się na otwartych paleniskach, nakrytych okapem odprowadzającym dym do komina. W rozgrzanym żarze ustawiano gliniane garnki, które nagrzewały się powoli i stopniowo oddawały ciepło. Ze względu na wchłanianie aromatu gotowanej potrawy, każdy garnek miał swoje konkretne zastosowanie. Potwierdziły to specjalistyczne analizy zlecone przez Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Paleniska łączyły funkcje kuchenne oraz grzewcze, w związku z czym ogień utrzymywano na nich przez cały czas. Pozwalało to na długotrwałe warzenie gotowanie oraz duszenie potraw, często w mniejszej temperaturze (wówczas naczynia odsuwano na skraj paleniska). Dania pieczone przygotowywano na rusztach lub specjalnych rynienkach glinianych; wykorzystywano również kopułowe piece z gliny, przeznaczone do wypieku chleba. Piec taki stygł powoli, co pozwalało na równomierne ogrzanie potrawy lub jej półproduktów po wyjęciu świeżego pieczywa.
Pospolitym napojem było piwo, bogate w wartości odżywcze; spożywano również napoje mleczne (maślanka) oraz wywary zbożowe i ziołowe. Do trunków „premium” należał miejscowy miód pitny, o którym wspominają nawet autorzy pierwszych wzmianek na temat państwa polskiego, oraz importowane wina.
Weekend ze smakiem
Wczesnym popołudniem (sobota, 22 czerwca br.) w Małym Skansenie w Dziekanowicach na uczestników wydarzenia czekać będą degustacje piastowskiej strawy, stoiska promocyjne obiektów Szlaku Piastowskiego, koncert muzyki dawnej, warsztaty kulinarne dla dzieci i dorosłych, gry plenerowe, animacje, zwiedzanie z przewodnikiem oraz wiele innych atrakcji. Szczegółwy program poniżej:
- 13:00 – otwarcie VII edycji wydarzenia „Weekend na Szlaku Piastowskim”
- 13:30 – 17:00 – gotowanie na żywo - degustacja piastowskiej strawy
- 13:30/14:30/15:30 – warsztaty kulinarne dla dzieci i dorosłych
- 14:00/15:00/16:00 – zwiedzanie z przewodnikiem (miejsce zbiórki przy przeprawie promowej grupy po 45 osób, darmowe bilety dostępne na stoisku Klastra Turystycznego „Szlak Piastowski w Wielkopolsce”)
- 14:00 – 15:00 - występ Zespołu Muzyki Dawnej HUSKARL
źródło: Klaster Turystyczny "Szlak Piastowski w Wielkopolsce"