Biskupin
Pompeje ziem polskich Wybitny polski archeolog Witold Hensel napisał przed laty:
czytaj więcej
Brześć Kujawski
Dla kaznodziejstwa i zbawiania dusz W swych „Kronikach sławetnego Królestwa Polskiego” pod datą 1264 r. Jan Długosz zapisał: Pragnąc pomnożenia w swoich księstwach chwały Bożej i kultu zakonu kaznodziejskiego, książę kujawski, łęczycki i sieradzki Kazimierz zakłada i buduje w swoim mieście Brześciu Kujawskim klasztor i wspomnianych braci (...) umieszcza tutaj, a troszcząc się o nich z książęcą hojnością zaopatruje zbudowany dla nich kościół w kielichy, ornaty i inne kosztowności.
czytaj więcej
Rodzinne miasto Władysława Łokietka Brześć Kujawski, jedna ze starszych osad na Kujawach, w średniowieczu był grodem warownym. Pierwsza wzmianka o Brześciu pochodzi z 1228 r. W 1236 r. Konrad Mazowiecki przekazał Kujawy swojemu synowi Kazimierzowi , który w 1250 r. nadał Brześciowi prawa miejskie.
czytaj więcej
Pomnik króla Brześć Kujawski, jedna ze starszych osad na Kujawach, w średniowieczu był grodem warownym. Pierwsza wzmianka o Brześciu pochodzi z 1228 r. W 1236 r. Konrad Mazowiecki przekazał Kujawy swojemu synowi Kazimierzowi , który w 1250 r. nadał Brześciowi prawa miejskie.
czytaj więcej
Gąsawa i Marcinkowo Górne
Śmierć księcia Leszka Gąsawa położona jest na malowniczym pałuckim odcinku Szlaku Piastowskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana została w 1136 r., w Bulli gnieźnieńskiej, w której wymieniono ją jako własność arcybiskupa gnieźnieńskiego.
czytaj więcej
Giecz
Najmniejsza świątynia romańska w Wielkopolsce Na obrzeżu Giecza, wśród uprawnych pól, wyróżnia się wzniesienie, nazywane „Grodziszczkiem”. To pozostałość po jednym najstarszych i najważniejszych ośrodków grodowych położonych w centrum Wielkopolski, kolebki powstającego państwa polskiego. Zapis z „Kroniki” Galla Anonima pokazuje siłę militarną i znaczenie piastowskich grodów w czasach Bolesława Chrobrego :
czytaj więcej
Wpatrzmy się tylko w ziemię naszą... Źródła pisane dotyczące Wielkopolski pojawiły się stosunkowo późno. Poznanie najdawniejszych dziejów regionu możliwe jest więc tylko dzięki śladom pozostawionym w ziemi. Żyjący na przełomie XVIII i XIX w. etnograf i archeolog Adam Czarnocki (piszący pod pseudonimem Zorian Dołęga-Chodakowski) w jednej ze swoich rozpraw napisał:
czytaj więcej
Gniewkowo
Ostatni Piast kujawski Ostatni Piast kujawski - Władysław, względu na kolor włosów zwany Białym (Albus) , urodził się w Gniewkowie około 1330 r. Był synem księcia gniewkowskiego Kazimierza III . Po śmierci ojca przejął władzę nad księstwem złożonym z dwóch kasztelanii: gniewkowskiej i słońskiej.
czytaj więcej
Gniezno
Kościół bożogrobców Znany z najstarszych zachowanych z w Wielkopolsce, gotyckich malowideł ściennych, kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Gnieźnie przypomina także o obecności w tym mieście Zakonu Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Chrystusowego (bożogrobców), który powstał podczas pierwszych wypraw krzyżowych celem obrony Grobu Chrystusa.
czytaj więcej
U braci mniejszych i błogosławionej Jolenty W najstarszym oficjalnym dokumencie dotyczącym Polski - "Dagome Iudex" , państwo Mieszka I określane jest mianem "państwa gnieźnieńskiego"; świadczy to o roli Gniezna jako stołecznego ośrodka piastowskiego. Najstarszy gród znajdował się na Wzgórzu Lecha, wokół powstały osady o charakterze otwartym.
czytaj więcej
Romańskie kielichy i pierścienie Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej mieści się tuż obok Katedry , w budynku dawnej kolegiaty zbudowanej z fundacji prymasa Teodora Potockiego. Muzeum powstało w 1991 r. z inicjatywy ówczesnego arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego, prymasa Polski kardynała Józefa Glempa i jest spadkobiercą dawnego skarbca katedralnego.
czytaj więcej
Katedra królów i św. Wojciecha Nie ma bodaj Polaka, który nie słyszał o Gnieźnie. Już na samo wspomnienie tego prastarego grodu serce polskie żywiej bić poczyna, bo według podań i tego co stare piszą kroniki, jest to jakoby kolebka narodu polskiego.
czytaj więcej
O historii nowocześnie Muzeum Początków Państwa Polskiego jest kontynuatorem działającego w Gnieźnie od 1956 r. oddziału Muzeum Archeologicznego w Poznaniu . Obecnie jest ono samodzielną placówką, której siedziba wraz ze szkołą i aulą tworzą - położony malowniczo nad jeziorem Jelonek - Zespół Pomnika Tysiąclecia Państwa Polskiego.
czytaj więcej
Grzybowo
Spotkanie ze słowiańskimi wojami Grzybowo, położone w centrum ziemi gnieźnieńskiej, kolebce państwa polskiego, było jednym z grodów odgrywających ważną rolą w początkach formowania się państwa Piastów. Chociaż o grodzie nie wspominają średniowieczne zapiski i dokumenty, grodzisko już od dawna było znane archeologom.
czytaj więcej
Inowrocław
Franciszkanie z Inowrocławia Historia założonego przez św. Franciszka z Asyżu zakonu franciszkanów ma w stolicy Kujaw bardzo długą tradycję. Konwent należący do prowincji czesko-polskiej był jednym z najstarszych i największych na ziemiach polskich (zaraz po wrocławskim i krakowskim).
czytaj więcej
Tajemnicze maski i bestie Pierwsza wzmianka źródłowa o książęcej osadzie targowej, której spolszczona później nazwa to obecny Inowrocław, pochodzi z 1185 r. Jest to przywilej dla biskupstwa kujawskiego, pozwalający na pobieranie 10 grzywien srebra z dochodów targu w "Novus Wlodislaw" (Nowy Władysław).
czytaj więcej
Siedziba książąt kujawskich Inowrocław, jeden ze stołecznych ośrodków staropolskich Kujaw, zwany jest często "miastem na soli". W czasach starożytnych przebiegał tędy szlak bursztynowy, a znajdujące się tutaj naturalne źródła soli przyciągnęły osadników którzy dali początek miastu.
czytaj więcej
W spadku po franciszkanach Pierwszy kościół pw. św. Mikołaja był drewniany; zbudowano go w XIII w., z fundacji księcia Kazimierza Konradowica - syna Konrada I Mazowieckiego . To tu, w 1321 r., arcybiskup gnieźnieński Janisław ogłosił delegatom polskim i krzyżackim wyrok papieża - uzyskany z inicjatywy Władysława Łokietka - nakazujący Zakonowi zwrot Polsce zagrabionego Pomorza.
czytaj więcej
Kalisz
Kaliska świątynia muz Muzeum (od greckiego mouseion = świątynia muz) to instytucja gromadząca zbiory z różnych dziedzin sztuki, kultury, nauki, techniki. W Polsce kolekcjonerstwo ma wielowiekowe tradycje. Pierwsze dzieła sztuki gromadzone były głównie w skarbcach kościelnych, choć trudno w tym wypadku mówić o zbiorach muzealnych sensu stricto . Wspaniałe i wielkie kolekcje tworzyli też królowie polscy i rodziny magnackie. W wieku Oświecenia zapoczątkowane zostały bogate zbiory Czartoryskich. To właśnie na świątyni Sybilli w Puławach Izabela Czartoryska umieściła napis Przeszłość - przyszłości...
czytaj więcej
"Kaplica Polska" w kaliskiej katedrze Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja w Kaliszu powstał z fundacji książęcej pary: Bolesława nazywanego Pobożnym i błogosławionej Jolanty . W 1303 r. Jakub Świnka wydał dekret w sprawie sporu między archidiakonem kolegiaty Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny a proboszczem parafii św. Mikołaja wyznaczając na piśmie zasięg obu parafii:
czytaj więcej
"Odbudowany" gród nad Prosną Według archeologów, dolina Prosny w okolicach Kalisza jest jednym z najstarszych obszarów ciągłego osadnictwa na ziemiach polskich - początki sięgają schyłku paleolitu. Z okolicami Kalisza identyfikowana jest osada "Kalisia", zaznaczona na mapie greckiego geografa Ptolemeusza z II wieku n.e.
czytaj więcej
Kłecko
Jakkolwiek Kłecko skromne w historyi... „Jakkolwiek Kłecko skromne w historyi zajmuje miejsce, przecież przechowały się w niém pamiątki i wspomnienia, które zyskują ciekawość i uwagę, i które niejedną ważniejszą drobnostkę przyniosą w posługę dziejów narodowych”
czytaj więcej
Konin
...jest tu środek [drogi] do Kalisza z Kruszwicy Na skwerze (dawnym cmentarzu) przy kościele farnym św. Bartłomieja w Koninie stoi słup o fascynującym kształcie: cylindryczny, zwężający się ku górze, zakończony kuliście - pozwala to niektórym historykom na przypisywanie mu pochodzenia znacznie starszego oraz twierdzenie, że przed przyjęciem chrześcijaństwa słup wykorzystywano w celach kultowych.
czytaj więcej
Kościelec
Świątynia „mówiąca kamieniami” Kościelec to niewielka wieś położona 5 km za zachód od Inowrocławia, przy dawnym szlaku wiodącym z Wielkopolski na Pomorze. Średniowieczny gród w Kościelcu, znajdujący się na lewym brzegu Noteci, strzegł przeprawy przez rzekę.
czytaj więcej
Kowal
K - jak Kujawy, Kowal, Kazimierz Dnia 30 kwietnia 1310 r. w miasteczku Kowal, na ziemi kujawskiej, księżna Jadwiga, żona Władysława Łokietka powiła syna Kazimierza, którego narodzenie i kolebkę osądziłem za godne osobnej wzmianki, aby ją przesłać potomnym czasom - tak fakt narodzin króla Kazimierza Wielkiego odnotował średniowieczny historiograf polski Jan Długosz w Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego) - swoim wielotomowym opus magnum opisującym naszą historię od legendarnego Piasta i powstania państwa Mieszka do czasów współczesnyc...
czytaj więcej
Kruszwica
Kolegiata czy katedra? Kolegiata pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kruszwicy wzniesiona została na skarpie, po wschodniej stronie Gopła, naprzeciw pola gdzie - według podania - znajdowała się chata legendarnego Piasta. Jan Długosz podaje, że diecezję w Kruszwicy utworzył już Mieszko I , a pierwszym wśród ośmiu biskupów kruszwickich był Włoch Lucidus.
czytaj więcej
Czy myszy zjadły Popiela? Kruszwica nazywana jest legendarną stolicę Polski. W czasach rzymskich przebiegał tędy szlak bursztynowy. We wczesnym średniowieczu, w plemiennym państwie Goplan, strategiczna rola Kruszwicy wynikała z położenia na przeprawie przez jezioro Gopło, na szlaku, który przez Kujawy łączył Mazowsze i Wielkopolskę z Pomorzem.
czytaj więcej
Ląd nad Wartą
Festiwal kultury słowiańskiej i cysterskiej Pocysterski zespół klasztorny w Lądzie nad Wartą należy do najcenniejszych zabytków w kraju. Cystersów sprowadził tu książę Mieszko III Stary ogłaszając akt fundacyjny w drugiej połowie XII wieku:
czytaj więcej
Lubiń
Benedyktyńska perła wśród niziny Widoczny z daleka kościół klasztorny wznosi się – jak każe benedyktyńska tradycja – na wzgórzu dominującym nad okolicą, w pobliżu głównych szlaków komunikacyjnych łączących Wielkopolskę ze Śląskiem. Benedyktyni przybyli do Polski wraz z chrześcijaństwem; benedyktynem był święty Wojciech, a prawdopodobnie także pierwszy biskup Jordan. Do Lubinia mnisi przybyli w 1070 r. z opactwa św. Jakuba w Leodium (Liège).
czytaj więcej
Łekno
Na cysterskim szlaku Zakon cystersów (Sacer Ordo Cisterciensis) powstał w 1098 r. z inicjatywy mnichów benedyktyńskich, którzy dążąc do odnowy życia monastycznego założyli nowy klasztor w „miejscu samotnym” zwanym Citeaux (po łacinie Cistercium). Zakon szybko rozprzestrzenił się na terenie Europy.
czytaj więcej
Mogilno
Średniowieczne krypty W Mogilnie, leżącym w pobliżu ważnego traktu z Gniezna do Kruszwicy, na wzgórzu położonym na niewielkim półwyspie nad Jeziorem Mogileńskim, istniał jeden z ważniejszych grodów powstającego państwa polskiego.
czytaj więcej
Ostrów Lednicki
Ostrów święty na jeziorze Lednicy Na jeziorze Lednicy leżała wyspa, ostrów święty, do którego z dala, od Wisły nawet, od Łaby, od Odry przychodzili z ofiarami po wróżby i rady pielgrzymi - tak o wyspie, położonej w południowej części jeziora znajdującego się na szlaku między Poznaniem i Gnieznem, pisał w powieści "Stara baśń" Józef Ignacy Kraszewski.
czytaj więcej
Pakość
Klasztor i kościół skrywające średniowieczny zamek Pakość położona jest nad Notecią, na przecięciu starych szlaków komunikacyjnych. W Kodeksie Dyplomatycznym Wielkopolskim znajduje się pierwszy zachowany dokument dotyczący Pakości, pochodzący z 1243 r., w którym przeczytać można:
czytaj więcej
Płowce
Choć na łokieć wysoki... Wieś Płowce leży na starym szlaku pomiędzy Brześciem Kujawskim a Radziejowem i większości Polaków kojarzy się z bitwą wojsk Władysława Łokietka z wojskami zakonu krzyżackiego. Przed laty dzieci uczyły się patriotycznego wiersza, w którym Włodzimierz Bełza pisał:
czytaj więcej
Pobiedziska
Dla młodszych i... nieco starszych dzieci Pierwsza wzmianka o Pobiedziskach pochodzi z 1233 r. Jednak już w 1048 r, po stoczonej tu zwycięskiej bitwie nad Masławem, Kazimierz Odnowiciel uczynił osadę grodem dając mu nazwę pochodzącą od pobiedy (po starosłowiańsku: zwycięstwo).
czytaj więcej
Poczuć się jak Lemuel Guliwer... Pędząc z Poznania na Ostrów Lednicki i do Gniezna, turyści bardzo często oglądają, położone tuż za rogatkami Poznania, Pobiedziska jedynie przez okna samochodu; a przecież warto tam spędzić nieco więcej czasu, by poznać urok tego wielkopolskiego miasteczka.
czytaj więcej
Poznań
Poznań w miniaturze...jak prawdziwy W podziemiach klasztoru O.O. Franciszkanów na Górze Przemysła w Poznaniu - dzięki dwóm, wiernie wykonanym makietom - można zobaczyć dawny Poznań w miniaturze i przeżyć wspaniałe widowiska o historii miasta: gród z czasów Piastów oraz Poznań siedemnastowieczny.
czytaj więcej
Ubogim i chorym pielgrzymom posługi miłosierne czynili... W 1187 r. książę wielkopolski Mieszko III sprowadził do Poznania joannitów czyli Zakon Rycerzy Jerozolimskiego Szpitala św. Jana Chrzciciela. Oddał im pod opiekę - mieszczący się „extra muros Posnanie” (za murami Poznania), w pobliżu traktu wiodącego z Poznania do Pobiedzisk, na szlaku pielgrzymek do gnieźnieńskiego sanktuarium św. Wojciecha - drewniany kościół wraz ze szpitalem dla ubogich, aby ku czci Boga, św. Grobu i św. Jana Chrzciciela, służbę Bożą kanonicznie odprawiali i ubogim i chorym pielgrzymom posługi miłosierne czynili.
czytaj więcej
REDDIDIT IPSE DEUS VICTRICIA SIGNA POLONIS Słowa te oznaczające: SAM BÓG PRZYWRÓCIŁ ZWYCIĘSKIE ZNAKI POLAKOM zostały wyryte wokół orła w koronie znajdującego się na rewersie pieczęci majestatowej, która narodziła się na Zamku Królewskim w Poznaniu, na inaugurację królewskiego panowania Przemysła II .
czytaj więcej
Duch opiekuńczy Ostrowa Tumskiego Rezerwat Archeologiczny Genius Loci (łac. duch opiekuńczy), mieszczący się na Ostrowie Tumskim , ma zupełnie inny charakter niż Muzeum Archeologicznego . Wyeksponowano tu in situ (łac. w miejscu jego występowania) doskonale zachowane konstrukcje wału grodu poznańskiego z X w.
czytaj więcej
Tu powstała Polska Muzeum Archeologiczne w Poznaniu jest jedną z najstarszych tego typu placówek w Polsce - tradycją sięga do Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich, założonego w 1857 r., przy Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Muzeum mieści się w Pałacu Górków - miejskiej rezydencji znanego wielkopolskiego rodu Górków, która powstała w XVI w. w wyniku przebudowy kilku kamienic mieszczańskich.
czytaj więcej
Prima sedes episcoporum poloniae Od początków chrześcijaństwa w Polsce, Poznań należy do najważniejszych ośrodków życia religijnego, a poznańska katedra - jak głosi napis nad głównym wejściem - jest Prima sedes episcoporum poloniae (pierwszą siedzibą biskupów Polski).
czytaj więcej
Historia i nowoczesność Brama Poznania - Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego w Poznaniu, dzięki zastosowaniu najnowszych technik interaktywnych i multimedialnych, umożliwia podróż w czasie i przestrzeni. Ta przestrzeń to Ostrów Tumski, czas - to ponad 1000 lat historii państwa i kościoła polskiego.
czytaj więcej
Spacer w cieniu katedry Pierwsza osada na wyspie utworzonej z naniesionego przez nurt rzeki Warty piasku powstała już w IX w. Na przełomie IX i X w. przekształciła się ona w obronny gród plemienia Polan dając początek Poznaniowi. W X w. niewielki gródek plemienny został rozbudowany w silnie ufortyfikowaną warownię.
czytaj więcej
Pyzdry
W królewskim mieście Pyzdry Pyzdry położone są na wysokim brzegu Warty, a ich malownicza panorama - widziana z drugiego brzegu rzeki - zachęca do odwiedzenia tego cichego, żeby nie rzec sennego miasteczka. Królewskie miasto Pyzdry, leżące przy szlakach handlowych z Torunia oraz z Poznania do Kalisza i dalej do Małopolski, było niegdyś jednym z najważniejszych miast w Wielkopolsce. Osadnictwu w tym miejscu sprzyjała również Warta, która nie tylko dostarczała pożywienia, ale była też szlakiem komunikacyjnym.
czytaj więcej
Radziejów
Książę Łokietek zakłada klasztor braci mniejszych Pierwsze zakony męskie żyjące według reguły św. Franciszka pojawiły się na ziemiach polskich po 1236 r. Na Kujawach powstały w średniowieczu trzy klasztory franciszkańskie: w Inowrocławiu, Nieszawie i Radziejowie.
czytaj więcej
Ku pamięci uczciwych naszych mieszczan z Radziejowa Pierwsza udokumentowana wzmianka o Radziejowie pochodzi z 1142 r.; kiedy to księżna Salomea , wdowa po Bolesławie Krzywoustym nadała miejscowość (wieś Stary Radziejów) benedyktynom z Mogilna. Początki Radziejowa sięgają jednak czasów pierwszych Piastów . Później Radziejów przeszedł w ręce kapituły płockiej.
czytaj więcej
Strzelno
Romańska "literatura niepiśmiennych" Dwie niezwykle interesujące świątynie romańskie znajdują się na Wzgórzu św. Wojciecha w Strzelnie. Kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny wzniesiono dla norbertanek w latach 1174-1216, a fakt nadania klasztorowi różnych przywilejów gospodarczych potwierdzony został w bulli papieskiej z 1193 r. Jest to trójnawowa bazylika z transeptem i kaplicami.
czytaj więcej
Tarnowo Pałuckie
Najstarszy drewniany kościół na ziemiach polskich Wieś Tarnowo Pałuckie położona jest około 6 km na północny-wschód od Wągrowca. Drugi człon nazwy wsi pochodzi od Pałuk - regionu historyczno-etnograficznego będącego częścią Wielkopolski, dziś położonego w województwach kujawsko-pomorskim i wielkopolskim.
czytaj więcej
Trzemeszno
Miasto ze św. Wojciechem w herbie Według tradycji opartej na XII-wiecznej legendzie Tempore illo, po wykupieniu ciała św. Wojciecha z rąk pogańskich Prusów, „ za zezwoleniem króla święte ciało spoczęło w klasztorze w Czrzemesznie tak długo, póki nie zeschło się tak, że pozostały zeń jedynie same kości” i dopiero później przeniesione zostało do Gniezna.
czytaj więcej
Wągrowiec
Miasto żyjące tradycjami cysterskimi Na przełomie XIV i XV wieku siedzibę najstarszego klasztoru cystersów w Polsce przeniesiono z Łekna do pobliskiego Wągrowca. Na budowę klasztoru wybrano zachodnią część wyspy Prostyni chronionej wodami Wełny i Nielby.
czytaj więcej
Skarby w "Opatówce"...i nie tylko Wągrowiec, położony na Pałukach, w dolinie rzek Nielby i Wełny, założony został około 1300 r. jako osada na wyspie Prostynia. Wkrótce osada i położone wokół tereny zostały wykupione przez zakon cystersów z pobliskiego Łekna.
czytaj więcej
Wenecja
Zamek "Diabła Weneckiego" Podczas wycieczki na Pałukach, po zwiedzeniu „polskich Pompejów” - Biskupina , warto także wybrać się kolejką wąskotorową (Żnińską Koleją Powiatową) do innej „włoskiej” miejscowości - do Wenecji. Dotrzeć tam można również - a jakżeby inaczej! - drogą wodną, stateczkiem kursującym ze Żnina.
czytaj więcej
Włocławek
Czara włocławska i krzyżackie miecze Muzeum Historii Włocławka jest jednym z oddziałów Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej , które szczyci się ponad stuletnią historią; powstało ono w 1909 r. z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.
czytaj więcej
Ze złotą infułą w herbie W uchwale Rady Miasta Włocławka tak określono jego herb: w czerwonej tarczy srebrny mur blankowany ze złotą zamkniętą bramą, nad murem trzy baszty z których dwie boczne mniejsze blankowane, zaś środkowa większa blankowana z nakrytą złotą infułą biskupią .
czytaj więcej
Żnin
Nie tylko "Baszta" na rynku Żnin uważany jest za niepisaną stolicę Pałuk , regionu położonego na północnym krańcu historycznej Wielkopolski, między Notecią i Wełną. Nazwa ziemia pałucka (terra Palucenzis) została zapisana po raz pierwszy w XIV w. przez Janka z Czarnkowa.
czytaj więcej
