Młody Władysław pozostawał pod silnym wpływem starszego brata, Leszka Czarnego. Po dziadku, Konradzie Mazowieckim, odziedziczył zadziorność i nieustępliwość. Był człowiekiem niezwykle zdeterminowanym w dążeniu do celu, zawsze podnosił się po porażkach, a miał ich w życiu nie mało. Przydomek odnosił się prawdopodobnie do wzrostu Władysława – liczył sobie ok. 2,5 łokcia, czyli nie więcej niż 150 cm. Początkowo był mało znaczącym księciem niewielkiej dzielnicy brzesko-kujawskiej i nic nie wskazywało, że tak wiele osiągnie. Mały książę, który dokonał wielkiej sprawy – po ponad stuletnim rozbiciu dzielnicowym zjednoczył najważniejsze prowincje i przywrócił Polsce status królestwa. Zrealizował tym samym marzenia kilku pokoleń Piastów. Droga ku temu nie była łatwa – ciągła walka z rywalami, zaprzepaszczenie szans na tron w Wielkopolsce po śmierci Przemysła czy walka z królem czeskim Wacławem II i wygnanie z kraju. Ale pomogły szczęśliwe sploty okoliczności, jak choćby śmierć kolejnych konkurentów do tronu. Łokietek jako pierwszy władca koronowany został w Krakowie. Utracił Pomorze Gdańskie, ale uratował Polskę przed całkowitym rozbiorem przez króla czeskiego i Krzyżaków.