Wnuk Henryka Pobożnego i księżniczki Anny, córki króla czeskiego Przemysła Otokara I, wychowywał się na dworach niemieckim i czeskim, gdzie otrzymał staranne wykształcenie. Układał nawet miłosne poematy. Przypisywane mu utwory możemy znaleźć we wspaniałym Kodeksie Manesse – księdze poświęconej XIII-wiecznym poetom-rycerzom. Po powrocie do księstwa wrocławskiego prowadził wytworne życie dworskie naśladując królewski dwór w Pradze. Wspierał jednocześnie rozwój swojej dzielnicy lokując miasta i nadając im przywileje, m.in. pierwsze w tej części Europy prawo składu; przeprowadził również reformę skarbową. Na jego rządach cieniem rzucał się wieloletni zatarg z biskupem wrocławskim Tomaszem o prawa własności kilkudziesięciu wsi. W tym gwałtownym sporze, zakończonym wszakże ugodą, oprócz argumentów prawnych, oponenci nie wahali się sięgnąć po klątwę, interdykt i siłę militarną. Jako zręczny polityk i wódz, Henryk szybko podporządkował sobie większą część Śląska, by w latach następnych, zająwszy kolejne tereny, sięgnąć po Kraków, który zdobył po wielomiesięcznych walkach. Stał się wówczas najpotężniejszym księciem w kraju. Wydawało się, że nic nie stanie mu na przeszkodzie w realizacji marzeń o królewskiej koronie. Będąc już blisko celu, książe nagle zmarł - jak się przypuszcza został otruty. W testamencie zapisał ziemię krakowską Przemysłowi II. Łacińskie probus znaczy prawy, uczciwy, ale Henryka trudno ocenić tak jednoznacznie. Zdarzało mu się być również podstępnym i bezwzględnym. Miał też porywczy temperament.