Książę Zbigniew jawi się nam jako postać tragiczna. Dobrze wykształcony, „dość pokorny i prostoduszny” – jak pisał Gall Anonim, został boleśnie doświadczony przez los. Gdy miał 9 lat,  jego matka, pochodząca z rodu rycerskiego, została oddalona z dworu, by ojciec mógł poślubić czeską księżniczkę. Wielu uważało Zbigniewa za dziecko z nieprawego łoża, bez prawa do tronu. Jednak jako pierworodny syn Władysława Hermana mógł stanowić zagrożenie w sprawach sukcesji. Podzielił więc los matki – po narodzinach brata Bolesława młodzieńca wysłano do szkoły w Krakowie, a niedługo potem do klasztoru w Saksonii, gdzie przyjął niższe święcenia kapłańskie. Przekreślono tym samym jego marzenia o karierze rycerskiej. Tymczasem możnowładcy nieprzychylni Sieciechowi przypomnieli sobie o młodym Piaście i sprowadziwszy go do kraju, postawili na czele opozycji. Tak zaczął się wieloletni konflikt o władzę toczony pomiędzy Hermanem, Zbigniewem i Bolesławem. Początkowo bracia zawarli przymierze przeciwko ojcu i uzyskali dzielnice, lecz ich sojusz skończył się w chwili śmierci Władysława. Zbigniew zarządzał wówczas Wielkopolską i Mazowszem, a Bolesław Małopolską i Śląskiem. Zbigniew starał się podporządkować sobie młodszego brata, ten stawił jednak zdecydowany opór. Kilkuletnie zmagania o jedynowładztwo zakończyły się triumfem Bolesława i tragedią Zbigniewa – zaproszony przez brata, otrzymawszy gwarancję bezpieczeństwa, został pojmany i oślepiony. Niedługo potem zmarł.