Piastowie

Ostatni król z rodu Piastów, syn Władysława Łokietka, z powodzeniem kontynuował dzieło ojca. W ciągu 37-letniego panowania znacznie powiększył terytorium kraju i dbał o jego rozwój gospodarczy. Wybudował kilkadziesiąt zamków, otoczył miasta murami, czym wzmocnił obronność kraju, unowocześnił siły zbrojne – za jego czasów wprowadzono do uzbrojenia armaty. Przeprowadził również reformę prawa i administracji oraz ujednolicił system monetarny. Był wielkim mecenasem sztuki, przebudował Wawel, fundował kościoły. Krokiem milowym dla polskiej nauki była fundacja słynnej Akademii Krakowskiej – drugiego uniwersytetu w tej części Europy. W polityce zagranicznej udało mu się na drodze dyplomatycznej dojść do porozumienia z Krzyżakami i Czechami. Król Kazimierz miał też słabości. Długosz pisał o nim, że „okazywał skłonność do ucztowania, miłostek i innych rozkoszy”. Szerokim echem na dworach europejskich odbił się skandal obyczajowy z jego udziałem. Był wówczas jeszcze młodym, ale żonatym już księciem. Został wysłany na misję dyplomatyczną na Węgry, na dwór siostry Elżbiety, gdzie uwiódł dwórkę. Oburzony ojciec dziewczyny zaatakował królewską parę i obciął królowej cztery palce, za co został stracony. W późniejszych latach król oddalił drugą żoną, a nie przeprowadziwszy rozwodu, poślubił praską mieszczkę. Natomiast piękna Żydówka Estera miała nakłonić Kazimierza do wystawienia przywileju dla Żydów. Mimo czterech małżeństw nie doczekał się następcy tronu wobec czego zawarł z Andegawenami układ przyznając swojemu siostrzeńcowi Ludwikowi Węgierskiemu prawa do sukcesji. Usynowił też wnuka – Kaźka słupskiego, widząc w nim kolejnego po Ludwiku króla Polski. Zmarł w wyniku komplikacji po złamania nogi na polowaniu. Wraz ze śmiercią króla Kazimierza Wielkiego skończyło się panowanie dynastii Piastów.